Ευθύνονται, για την καταστροφή του κόλπου του Μεξικού και τη μόλυνση του περιβάλλοντος σε εκατοντάδες περιοχές του πλανήτη, προστατεύουν επιχειρήσεις και ανθρώπους που ευθύνονται για τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και εξορίσουν πολύτιμα μέταλλα μολύνοντας το έδαφος και τους υδάτινους πόρους με επικίνδυνα τοξικά.
Η κοινή λογική θα χαρακτήριζε όλα τα παραπάνω, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας αλλά όταν αυτός που τα διαπράττει έχει δύναμη και χρήμα, γίνεται εθνικός ευεργέτης.
Ή ακόμη καλύτερα, σπόνσορας των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι χορηγίες των μεγάλων επιχειρήσεων για αθλητικά γεγονότα, κοινωνικές, περιβαλλοντικές, φιλανθρωπικές εκδηλώσεις αποτελούσαν πάντα ένα πρώτης τάξεως πλυντήριο για την εικόνα τους και μια πρακτική επιθετικού μάρκετινγκ με διαφορετικούς στόχους που ωστόσο όλοι συγκλίνουν στον ένα και μοναδικό. Το κέρδος.
Με λίγα λόγια για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία της καθηγήτριας του Χαρβαρντ Ελάιν Μπέρναρτ, "η χορηγία στα πλαίσια της κοινωνικής ευθύνης είναι εσκεμένη τακτική. Μια αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο τύπο αγοράς".
Έτσι υπό την ομπρέλα της "εταιρικής κοινωνικής ευθύνης" και της χορηγίας δαπανώνται εκατοντάδες εκατομμύρια για την εδραίωση των συγκεκριμένων εταιριών στη συνείδηση των καταναλωτών, τη δημιουργία νέων αγορών, περισσότερα κέρδη για τους μετόχους και φυσικά την υποβάθμιση ή συγκάλυψη κακών επιχειρηματικών πρακτικών.
Εταιρίες όπως οι, Anheuser-Busch, General Motors κτλ δαπανούν κάθε χρόνο σύμφωνα με την IEG Sponsorship Report πάνω από 260 εκατομμύρια δολάρια σε χορηγίες (όχι διαφημίσεις). Σε μια κρίση ειλικρίνειας ο Ρέι Άντερσον, διευθύνων σύμβουλος της Ιnterface Inc, το είχε πάει με τον καλύτερο και τον πιο απλό τρόπο. "Οι εταιρίες δεν χορηγούν επειδή είναι υπεύθυνες αλλά επειδή θέλουν να φανούν υπεύθυνες"
Η μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση του πλανήτη είναι και η μεγαλύτερη γιορτή για τους απανταχού διαφημιστές και τις πολυεθνικές εταιρίες.
Η προηγούμενη διοργάνωση στο Πεκίνου το 2008, είχε χαρακτηριστεί ως η Ολυμπιάδα των χορηγών. Τα ποσά που δαπανήθηκαν ξεπέρασαν κάθε ρεκόρ, φτάνοντας τα 4,6 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ ανάλογα εκτιμάτε ότι θα είναι τα ποσά και στο Λονδίνο. H Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έκανε και αυτή τη φορά τα στραβά μάτια μετατρέποντας μια διοργάνωση για την ειρήνη και τη συμφιλίωση των λαών σε επιχείρηση για να πληρώνονται πανάκριβα συμβόλαια και σε «πλυντήριο φήμης» για πολυεθνικές που βαρύνονται με μεγάλες αμαρτίες.
Μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό μια εκστρατεία για να έρθουν στο φως της δημοσιότητας περιβαλλοντικά εγκλήματα και παρανομίες χορηγών των Ολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου. Μεταξύ μιας μακράς λίστας, που περιλαμβάνει εταιρίες όπως οι Adidas, Atos, Coca Cola και EDF η οργάνωση Greenwash Gold 2012 αναδεικνύει τρεις υποψήφιες για τα «Ολυμπιακά μετάλλια της ντροπής».
Την πετρελαϊκή BP, την εταιρία εξόρυξης μεταλλευμάτων Rio Tinto και τη χημική DOW.
BP
Το λογότυπο της ΒΡ θα βρίσκεται παντού σε αυτούς τους Αγώνες. Θα σπονσοράρει πολιτιστικές και επιμορφωτικές πρωτοβουλίες, θα προμηθεύσει με καύσιμα τους αγώνες και θα στηρίξει οικονομικά πολλούς αθλητές.
Η BP όμως είναι μια από τις πιο «βρώμικες» εταιρίες στον πλανήτη. Εκμεταλλεύεται κάθε ποσότητα υδρογονανθράκων που θα βρει ακόμη και ασφαλτούχο άμμο μία από τις πλέον καταστροφικές για το περιβάλλον πρώτες ύλες. Η εκμετάλλευση όλης της ασφαλτούχου άμμου του Καναδά, όπως άλλωστε προβλέπεται να γίνει , θα συμβάλει με ποσοστό 10% στην παγκόσμια εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Η εξαγωγή πετρελαίου από ασφαλτούχο άμμο προϋποθέτει αποψίλωση του δάσους που καλύπτει τις περιοχές, αποξήρανση του βαλτώδους εδάφους και απογύμνωση της επιφάνειας, προκαλεί την μόλυνση τεραστίων ποσοτήτων νερού και ασθένειες στους τοπικούς πληθυσμούς.
Επίσης, παρά την τεράστια καταστροφή που προκάλεσε στον κόλπο του Μεξικού η BP έχει ξαναρχίσει τις εξορύξεις σε μεγάλα βάθη στον αρκτικό κύκλο, σε περιοχές που αν συμβεί κάποιο ατύχημα θα είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Η εταιρία ήδη έχει καταδικαστεί στο παρελθόν για περιβαλλοντική ζημιά στην Αλάσκα.
Η BP είναι ακόμη «παρούσα» στον κόλπο του Μεξικού.
Περισσότερα από 700 νεκρά δελφίνια έχουν εκβρασθεί στις ακτές του Κόλπου, στο διάστημα των τελευταίων δυο ετών, εξ αιτίας της μόλυνσης που προκάλεσε η πετρελαιοκηλίδα-γίγας . Εστία ανησυχίας για τους κατοίκους και τους αλιείς του Κόλπου, αποτελούν και τα παραμορφωμένα ψάρια και οστρακοειδή που πιάνουν συνεχώς στα δίκτυα τους. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη, μέχρι τις 20 Απριλίου του 2010, ήταν το πλουσιότερο πεδίο αλιείας οστράκων και γαρίδων στον κόσμο
Είναι προφανές, ότι οι Ολυμπιακοί του Λονδίνου προσφέρουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στη BP να ξεπλύνει την πετρελαιοκηλίδα από το λογότυπο της…
DOW
H DOW Chemicals έχει μακρά παράδοση σε περιβαλλοντικά εγκλήματα.
Το Δεκέμβριο του 1984 στην πόλη Μποπάλ της Ινδίας συνέβη το χειρότερο βιομηχανικό δυστύχημα στην ιστορία. Η εκροή εκατοντάδων τόνων τοξικών αερίων από το εργοστάσιο της Union Carbide σκότωσε τις πρώτες μέρες 9.000 άτομα ενώ μέχρι σήμερα ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν εξαιτίας της ζημιάς που προκάλεσε στον οργανισμό τους το τοξικό αέριο έχει φτάσει τις 25.000
Η Union Carbide, πλήρωσε πρόστιμο και αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων που ανέρχονταν στο «αστρονομικό ποσό» των 800 περίπου δολαρίων για κάθε θύμα. Ο πρόεδρος της εταιρείας Γουόρεν Άντερσον φυγαδεύτηκε νύχτα από την Ινδία και από τότε οργανώσεις και θύματα προσπαθούν χωρίς αποτέλεσμα να τον καθίσουν στο σκαμνί.
Η Union Carbide, μερικά χρόνια αργότερα πουλήθηκε στην αμερικανική Dow. H τελευταία αγόρασε τα περιουσιακά στοιχεία της Union Carbide αλλά όχι και τις υποχρεώσεις της απέναντι στο Μποπάλ. Τα χημικά που υπήρχαν στις αποθήκες τη στιγμή του ατυχήματος αποσύρθηκαν μόνο εν μέρει και μέχρι σήμερα παραμένουν θαμμένα σε χώρους γύρω από το εργοστάσιο μολύνοντας το έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα, προκαλώντας συνεχώς νέα θύματα. Η Dow αρνείται ότι έχει υποχρέωση να καθαρίσει το Μποπάλ ενώ την ίδια στιγμή κάνει τεράστιες επενδύσεις σε άλλες επαρχίες της Ινδίας, φροντίζοντας έτσι να μην πιέζεται και πολύ από την ινδική κυβέρνηση.
Η Dow είναι η εταιρία που παρασκεύασε το Agent Orange, το χημικό με το οποία ψεκάστηκαν χιλιάδες στρέμματα ζούγκλας στον πόλεμο του Βιετνάμ και είχε σαν αποτέλεσμα το θανάτους, χρόνιες ασθένειες, και τερατογενέσεις στη χώρα.
Κατασκεύασε τις βόμβες ναπάλμ με τις οποίες κατακάηκαν οι ζούγκλες του Βιετνάμ και κατηγορήθηκε από το ίδρυμα “Bhopal Medical Appeal” ότι δωροδόκησε πολιτικούς αξιωματούχους για να εγκρίνουν επικίνδυνα χημικά ζιζανιοκτόνα.
Σύμφωνα με την “Greenwash Gold 2012” η εταιρία προσέλαβε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ναζί επιστήμονα από την ομάδα "των χημικών του διαβόλου'' που είχαν κατηγορηθεί για εγκλήματα στο Άουσβιτς. Σήμερα είναι ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς των Ολυμπιακών Αγώνων όπου συμβάλει με 100 εκατομμύρια δολάρια.
Το γεγονός προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο με οργανώσεις πολιτών να καταγγέλλουν την εταιρία αλλά και τη ΔΟΕ για την συνεργασία της με την DOW. Οι πολίτες του Bhopal και πολιτικά κόμματα στην Ινδία ζήτησαν από την κυβέρνηση να μποϊκοτάρει τους αγώνες ενώ το μεγάλο χαστούκι για την Dow ήρθε τον περασμένο Απρίλιο όταν παραιτήθηκε σε ζωντανή εκπομπή του ΒΒC το μέλος της Επιτροπής Διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου Μέρεντιθ Αλεξάντερ, καταγγέλλοντας την εταιρία.
Το 2006, η Dow ξεκίνησε αυτό που ονόμασε “The human element campaign” στα πλαίσια της «εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης», και έχει ξοδέψει μέχρι σήμερα πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια για φιλανθρωπικές δράσεις. Ειρωνεία. «Ξέχασε» να βάλει στο πρόγραμμα το Μποπάλ.
Rio tinto
To μέταλλο (χρυσός, ασήμι, χαλκός) με το οποίο θα φτιαχτούν τα μετάλλια των Ολυμπιακών αγώνων παράγονται από την Rio Tinto, ένα βρετανικό κολοσσό. Τα συγκεκριμένα μέταλλα προέρχονται από μεταλλεία στην Γιούτα των ΗΠΑ και στο Όγιου Τολγκόϊ της Μογγολίας.
Οι κάτοικοι στο Σολτ Λεικ Σίτι της Γιούτα κατηγορούν την εταιρία ότι οι δραστηριότητές της συμβάλουν στην μόλυνση της ατμόσφαιρας γεγονός που προκαλεί εκατοντάδες πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο. Πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου Στανφορντ ( την οποία ανέδειξε η οργάνωση «Utah moms for clean air» ) σε 192 ζευγάρια δίδυμων παιδιών εκ των οποίων το ένα δίδυμο ήταν αυτιστικό, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλουν σε ποσοστό 62% στην γέννηση αυτιστικών παιδιών ενώ οι γενετικοί μόνο κατά 38%. Ένα στα 32 αγόρια στο Σολτ Λεικ είναι αυτιστικά, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στις ΗΠΑ.
Στα μεταλλεία του Όγιου Τολγκόϊ που βρίσκονται σε έρημο η εταιρία χρησιμοποιεί τεράστιες ποσότητες νερού. Η εταιρία έχει δεσμευτεί ότι χρησιμοποιεί μόνο το 20% των διαθεσίμων νερού αλλά οργανώσεις ακτιβιστών την κατηγορούν για ελλειπή σχεδιασμό και για μη πληροφόρηση των τοπικών κοινοτήτων σχετικά με τις δραστηριότητές της.
Η θυγατρική της Ranger Uranium Mine στην Αυστραλία κατηγορείται ότι αποβάλει διαρκώς, ραδιενεργό νερό στην περιοχή.
Η εταιρία κατηγορείται επίσης για παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας γης στη δυτική Παπούα της Ινδονησίας.
Η πλέον σκληρή κριτική που έχει δεχτεί η Rio Tinto είναι από την κυβέρνηση της Νορβηγίας η οποία της απαγόρευσε επενδύσεις λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών.
Το συνταξιοδοτικό ταμείο της κυβέρνησης της Νορβηγίας εξαίρεσε τις μετοχές της Rio Tinto από το χαρτοφυλάκιο του με το σκεπτικό ότι η εταιρία εμπλέκεται σε σοβαρή παραβίαση των περιβαλλοντικών κανόνων στα ορυχεία της στην Ινδονησία.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό HOT DOC 02-08-2012