Πριν κάποια χρόνια ως συντάκτης διεθνών θεμάτων (διεθνατζής στη δημοσιογραφική γλώσσα) παρακολουθούσα στενά το μεσανατολικό και διάβαζα αρκετά βιβλία για το ιστορικό πλαίσιο για να μπορώ να παρακολουθώ να κατανοώ και να γράφω. Ακόμη το παρακολουθώ όχι πια τόσο στενά.
Κάποια στιγμή στις διαπραγματεύσεις του Καμπ Ντέιβιντ το 2000 μεταξύ Αραφάτ και Μπάρακ, οι Ισραηλινοί είχαν πει στον Αραφάτ, «πάρε αυτό που σου δίνουμε» (το οποίο στην πραγματικότητα ήταν μια καλή συμφωνία σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, για να μην παρεξηγηθώ). «Θα περάσουν τουλάχιστον 20 χρόνια για να ξαναβρούν οι Παλαιστίνιοι απέναντί τους μια ενωμένη Αριστερά στο Ισραήλ, που να έχει τη διάθεση να διαπραγματευτεί τόσο "γενναιόδωρα" με τους Παλαιστίνιους».
Το μεγάλο αγκάθι για τον Αραφάτ ήταν η Ανατολική Ιερουσαλήμ που στην ουσία περνούσε στον έλεγχο του Ισραήλ σε μεγάλο βαθμό και φυσικά η επιστροφή των προσφύγων. Οι Ισραηλινοί ζητούσαν τότε την αναγνώριση των εποικισμών αλλά δέχονταν την δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους (όχι ακριβώς κράτους, αλλά μια διευρυμένη αυτονομία χωρίς απόσυρση των chech points) στο 95% της Δυτικής Όχθης και της Γάζας.
Ο Κλίντον και η Ολμπράιτ, τραβούσαν τα μαλλιά τους και προσπαθούσαν να πείσουν τον Αραφάτ να δεχθεί. Ο Αραφάτ αρνήθηκε. Δεν έχει σημασία αν αρνήθηκε γιατί το θεώρησε απαράδεκτο ή γιατί ίσως ήταν κάτι που επιστρέφοντας στην Παλαιστίνη δεν θα μπορούσε να πείσει τους συμπατριώτες του για την απόφασή του να το δεχθεί. Ή γιατί όπως είπαν κάποιοι Ισραηλινοί έλεγε ψέματα από την αρχή και δεν είχε διάθεση να διαπραγματευτεί.
Δεν εκφράζω δικές μου απόψεις μεταφέρω ότι γνωρίζω από τα διαβάσματα μου. Οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν και ο επόμενος πρωθυπουργός του Ισραήλ έγινε ο Αριέλ Σαρόν. Ένα γεράκι, που άνοιξε το δρόμο στον ακραίο εθνικισμό.
Τα 20 χρόνια που έλεγαν τότε οι Ισραηλινοί διαπραγματευτές πέρασαν και όχι μόνο δεν ξανάρθε μια Αριστερά (Αριστερά για τα δεδομένα του Ισραήλ για να μην μπερδευόμαστε, που είναι μια light εθνικιστική Αριστερά αλλά είχε επιδείξει τότε τουλάχιστον μια διορατικότητα και θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα) αλλά έχει προκύψει όλα αυτά τα χρόνια μια ριζοσπαστικοποίηση των Ισραηλινών πολιτών, μια εθνικιστική έξαρση, την οποία πυροδοτεί και συντηρεί η κυβέρνηση Νετανιάχου. Δεν θυμάμαι εγώ τα τελευταία 20 χρόνια τουλάχιστον να γίνονται πογκρόμ από οργανωμένες ομάδες Εβραίων σε τέτοιο βαθμό, ούτε μια θάλασσα Εβραίους να χορεύει και να να τραγουδά βλέποντας τη φωτιά στο Αλ Ακσά.
Άντε να πείσεις αυτόν τον κόσμο ότι θα πρέπει να συμβιώσει με τους Παλαιστίνιους...
Τα 20 χρόνια πέρασαν και οι οικισμοί Εβραίων στη Δυτική Όχθη έχουν υπερδιπλασιαστεί, της Ανατολικής Ιερουσαλήμ συμπεριλαμβανομένης, οι Παλαιστίνιοι είναι διχασμένοι και ανίκανοι για κάθε διαπραγμάτευση, η Χαμάς ισχυροποιημένη και το σχέδιο Τραμπ δεν κάνει λόγο για Παλαιστινιακό κράτος. Το 95% της Δυτικής Όχθης που δεχόταν ο Μπάρακ τότε σήμερα δεν υπάρχει. Μετά βίας μπορεί να σχεδιάσει κανείς μέσα από τους εβραϊκούς οικισμούς, έναν ενιαίο παλαιστινιακό χώρο που να μοιάζει με χώρα.
Είκοσι χρόνια μετά οι Παλαιστίνιοι είναι σε χειρότερη θέση τόσο διαπραγματευτικά, αλλά και με πραγματικούς όρους. Ισχύει εδώ ότι ισχύει στις διεθνείς σχέσεις.
Ο ισχυρός προχωρά όσο του επιτρέπει η ισχύς του και ο αδύναμος υποχωρεί όσο του επιβάλει η αδυναμία του. Το Ισραήλ, συρρικνώνοντας διαρκώς τον παλαιστινιακό ζωτικό χώρο δεν είχε και δεν έχει κανένα λόγο να διαπραγματευτεί και να συμφωνήσει στην ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους. Ίσα ίσα να το αποτρέψει θέλει, αλλά όπως το βολεύει. Η ιδέα του Παλαιστινιακού κράτους είναι μια νεκρή ιδέα πια που δίνει μόνο άλλοθι για να συνεχίζεται η ίδια κατάσταση.
Το ίδιο και για τη Γάζα. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο του Ισραήλ για τη Γάζα, γιατί απλώς δεν χρειάζεται σχέδιο, αφού ο αποκλεισμός, ο διχασμός των Παλαιστινίων και οι επιθέσεις της Χαμάς (που δεν είναι απλά τρομοκρατική οργάνωση όπως βολεύει να παρουσιάζεται αλλά ένα κίνημα που ταυτόχρονα υποστηρίζει τον παλαιστινιακό λαό με δουλειές, σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία κ.λπ. και για αυτό δεν πρόκειται ποτέ να αποδυναμωθεί) με τις ρουκέτες τις δεκαετίας του '90, διαιωνίζουν μια κατάσταση που βολεύει την πολιτική της μη λύσης των δύο κρατών. (Το ότι η Χαμάς είναι κίνημα δεν το λέω εγώ αλλά Ισραηλινοί πολύ σοβαροί άνθρωποι για τους οποίους δεν θα ακούσετε ποτέ μάλλον, εκτός αν ψάξετε).
Έλα όμως που ούτε η προοπτική του ενός κράτους είναι εφικτή όπως έχει γαλουχηθεί τώρα πια το εβραϊκό εκλογικό ακροατήριο; Αν θες ένα εβραϊκό κράτος, τότε η λύση είναι η λύση των δύο κρατών. Τα δυο κράτη όμως τώρα όπως δείχνει η κατάσταση είναι μια ανέφικτη λύση. Η λογική του ενός κράτους με ισότητα και δικαιοσύνη θα μπορούσε να είναι εφικτή αλλά τότε ξεχνάς το εβραϊκό κράτος. Και όχι απλώς το ξεχνάς, θα ήταν αυτοκτονία για οποιοδήποτε πολιτικό τολμήσει να το ψελλίσει.
Το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα η κατάσταση στο Ισραήλ και στα Παλαιστινιακά Εδάφη είναι προφανές και η ευθύνη βαρύνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τις κυβερνήσεις του Ισραήλ όλα αυτά τα χρόνια. Λύση χωρίς τους Παλαιστινίους δεν υπάρχει εκτός και αν τους εκτοπίσεις όλους από τη γη τους. Όμως 73 χρόνια μετά την ίδρυση του Ισραήλ, ο Παλαιστίνιοι είναι ακόμη εκεί και παρά τις δυσκολίες συνεχίζουν να μάχονται για κάτι που σε τελική ανάλυση έχουν δικαίωμα.