Τα κείμενά μου σε αυτή την σελίδα δημοσιεύθηκαν (ή προορίζονταν για δημοσίευση) σε
εφημερίδες,  περιοδικά και διάφορες ιστοσελίδες. Δεν αντανακλούν πάντα
τις προσωπικές μου απόψεις αλλά θεωρώ ότι έχουν ενδιαφέρον.


Σάββατο, 19 Ιανουαρίου 2008 02:00

Η επιστροφή του Μπάουχαους, Αρχιτεκτονική στην υπηρεσία των φτωχών

Written by

Στην αρχιτεκτονική και το σχεδιασμό εσωτερικών χώρων η έμπνευση και η δημιουργικότητα των καλλιτεχνών δεν σταματά ποτέ. Η πραγματικότητα είναι ότι τις περισσότερες φορές η έμπνευση αυτή και οι νεωτερισμοί που συνεπάγεται, ακόμη κι αν δεν έχουν αφετηρία το κέρδος, προορίζονται για δυνατά πορτοφόλια.
Ρετρό ή μοντέρνο, κλασσικό ή φουτουριστικό, είτε το θέλουμε είτε όχι, το σπίτι έχει πάψει πια να είναι απλώς ένα κεραμίδι όπως λέγανε οι παλιοί. Το πώς σχεδιάζουμε και το πώς διακοσμούμε το χώρο που ζούμε αποκαλύπτει εκτός από το γούστο μας και την κοινωνική μας θέση.
Ωστόσο κάποιοι θεωρούν προκλητικό να σχεδιάζουμε σήμερα πολυτελείς και ευρύχωρες κατοικίες σε φτωχογειτονιές, τη στιγμή που αυξάνονται διαρκώς ακόμη και στην Ευρώπη, οι άνθρωποι που ζουν στα όρια της φτώχιας.
Πριν από μερικές ημέρες το Ίδρυμα Μπάουχαους του Ντεσάου προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που στόχο έχει να ενθαρρύνει τους νέους αρχιτέκτονες να σχεδιάσουν λειτουργικά σπίτια για φτωχούς. Το βραβείο με τίτλο «Έλλειψη κατοικίας. Το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης», αποτελεί μέρος ενός φιλόδοξου οράματος του κ. Ομάρ Άκμπαρ, διευθυντή του Ιδρύματος, που θέλει να εντάξει την αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση στο σύγχρονο κοινωνικό και πολιτικό τοπίο και να αναβιώσει τις αρχές που ενέπνευσαν τους ιδρυτές της σχολής του και θεμελιωτές  του ρεύματος Μπάουχαους.
Με αυτόν τον διαγωνισμό ο αφγανικής καταγωγής κ. Άκμπαρ θέλει να στρέψει το ενδιαφέρον των αρχιτεκτόνων σε ένα πρόβλημα «που φαίνεται ότι δεν τους ενδιαφέρει καθόλου» Μιλώντας στο περιοδικό Spiegel τονίζει ότι περίπου 900 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη ζουν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες ενώ αναρωτιέται «που είναι όλοι αυτοί οι διάσημοι αρχιτέκτονες που διατείνονται ότι θέλουν να αντιμετωπίσουν τη φτώχεια».

Ο τίτλος για το διαγωνισμό δεν είναι καινούργιος. Τον Οκτώβριο του 1929 πρωτοπόροι αρχιτέκτονες απ΄ όλη την Ευρώπη, μεταξύ αυτών και ο ιδρυτής του ρεύματος Μπάουχαους, Βάλτερ Γκρόπιους συγκεντρώθηκαν στη Φρανκφούρτη για τις εργασίες του δεύτερου διεθνούς συνεδρίου μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Ο τίτλος εκείνου του συνεδρίου ήταν επίσης «Το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης».
Η δεύτερη ημέρα του συνεδρίου συνέπεσε με τη Μαύρη Πέμπτη της Γουόλ Στρίτ όταν το χρηματιστήριο κατέρρευσε. Η φτώχια ήταν και τότε μια παγκόσμια απειλή που πλησίαζε και οι αρχιτέκτονες τότε δεσμεύτηκαν να σχεδιάσουν κατοικίες για τις φτωχές κοινωνικές τάξεις.
Ο κ. Άκμπαρ θεωρεί ότι οι συνθήκες σήμερα επιβάλουν την επανακατασκευή των πόλεων. Το αν το Μπάουχαους μπορεί να γίνει η αφετηρία για μια τέτοια επανάσταση μένει να αποδειχθεί.  Θα μπορούσε όμως να γίνει αφορμή να ανοίξει ένας διάλογος για τις ευθύνες των αρχιτεκτόνων απέναντι και στους πολίτες και στο περιβάλλον.
Κάποιοι αρχιτέκτονες ωστόσο τολμούν και πρωτοπορούν. Όχι όμως με δική τους πρωτοβουλία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του αστέρα του Χόλιγουντ Μπράντ Πιτ, ο οποίος πλήρωσε διάφορους αρχιτέκτονες αναθέτοντας τους να σχεδιάσουν σπίτια για φτωχές οικογένειες στη Νέα Ορλεάνη, μια πόλη που καταστράφηκε από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005.
Να πιστέψουμε ότι αυτό ακριβώς είναι που χρειάζεται η κοινωνικά ευαίσθητη αρχιτεκτονική; Δηλαδή να γίνει ένας «trendy» φιλανθρωπικός σκοπός που θα προσελκύει πλούσιους σελέμπριτις; Ας ελπίσουμε πως όχι.


Ρεύμα Μπάουχαους

Ο όρος Μπάουχαους αναφέρεται στην καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που ιδρύθηκε από τον Βάλτερ Γκόρπιους και αναπτύχθηκε την περίοδο 1919-1933 στη Γερμανία. Το ύφος της επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδίου. Βασικά χαρακτηριστικά του Μπαουχάους ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η χρηστικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση σε γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα. Η σχολή Μπαουχάους απέρριπτε κάθε περιττό διακοσμητικό στοιχείο, θεωρώντας πως η ίδια η πρώτη ύλη περιέχει ένα είδος φυσικής και εγγενούς διακοσμητικής ικανότητας
Λειτούργησε σε τρεις διαφορετικές πόλεις της Γερμανίας, στη Βαϊμάρη (1919-25), στο Ντεσάου (1925-32) και στο Βερολίνο (1932-33). Έκλεισε μετά από πίεση του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και επέστρεψε στη Γερμανία στη δεκαετία του ’50. Το 1994 ιδρύθηκε το δημόσιο Ίδρυμα Μπάουχαους -Ντεσάου, χάρη στο οποίο το κολέγιο Μπάουχαους -Ντεσάου άρχισε από το 1999 να προσφέρει μεταπτυχιακά προγράμματα με συμμετέχοντες από όλο τον κόσμο
 

Read 1714 times